Er was vandaag weer zo’n nieuwsbericht: de trom roffelde, de lichten gingen aan, en een ‘doorbraak’ werd feestelijk aangekondigd. Het probleem? Onbekend maar urgent. De oplossing? Glanzend, schaalbaar, toekomstbestendig — en vooral buitengewoon vaag. Iedereen knikte alsof ze het begrepen; ik ook, uit beleefdheid richting het ritueel.
Wat er zogenaamd gebeurde
Een podium, een scherm vol grafieken die eruitzagen alsof ze hard werkten, en een woordvoerder die in managementpoëzie sprak. Efficiëntie, transparantie, duurzaamheid — alle drie netjes in één zin, zoals het hoort. De boodschap: maak u geen zorgen, we hebben dit onder controle. De subtekst: vraag ons niet hoe.
Wat er werkelijk klonk tussen de regels
‘Gefaseerde uitrol’ betekent: we gaan oefenen op u. ‘Lerende organisatie’ betekent: fouten, maar met een PowerPoint. ‘Samenwerking met partners’ betekent: facturen met drie nullen. De kleine lettertjes waren groot genoeg om te zien, klein genoeg om te negeren. En zo kregen we zekerheid zonder details, beloftes zonder meetlat.
De cijfers die dansen, maar niet landen
Er waren targets, KPI’s en benchmarks die ritmisch meedeinden op de zinnen. Alles steeg, daalde of stabiliseerde — precies wat nodig was om te lijken op vooruitgang. Niemand vroeg naar de basislijn, want basislijnen ruïneren het feestje. En zeg nu zelf: wie wil er nu context als je ook een pijl omhoog kunt krijgen?
Wie wint — en wie betaalt
Winnaars: consultants met tanden zo wit als hun adviseursrapporten. Verliezers: de tijd, het geduld en de portemonnee van mensen die dit ‘in de praktijk’ merken. Het systeem graast, de burger betaalt fooi. We noemen dat publiek-private synergie, wat keurig klinkt zolang je de rekening op een andere tafel legt.
Wat jij nu vooral niet moet doen
Niet applaudisseren omdat het geluid goed is; luisteren of de noten kloppen. Niet wegkijken als de pilot ‘tijdelijk’ blijft; tijdelijk is het nieuwe permanent. Noteer vandaag de datum, zet een herinnering over zes maanden, en vraag dan opnieuw: wat werkt er, voor wie, en hoe weten we dat zeker?
Als het applaus straks dooft, blijft het licht ongegeneerd wit. Daarin zie je alles wat niet werd gezegd: de schuivende deadlines, de elastische definities, de beloften die nét niet meetbaar zijn. Geen complot, geen drama — gewoon de vertrouwde komedie van grote woorden en kleine daden. Het publiek lacht beleefd. De rekening nadert geruisloos.
