Weer een dag, weer een “belangrijke mededeling” die met het gewicht van een vallende veer neerkomt. De coulissen zijn strak gestreken, de autocue glimlacht zelfgenoegzaam, en ergens zucht een grafiek dat hij weer als toneelprop wordt misbruikt. Het nieuws—wat het ook precies was—kwam, boog, en verliet het podium, met dezelfde gratie als een mistbank in tegenlicht: indrukwekkend op foto, praktisch ongrijpbaar in de praktijk.
Het nieuws dat niets nieuws brengt
Volgens de officiële zinnen, zorgvuldig gekneed tot aangenaam nietszeggende beetjes, is alles onder controle, tenzij het dat straks niet is; in dat geval zullen we kordaat handelen, zodra is vastgesteld wat er niet precies vastgesteld kan worden. Het publiek knikt mee, want de woorden klinken vertrouwd en de ernst in de stem heeft een keurmerk. De vraag is niet wat er gezegd werd, maar hoeveel lucht er nodig is om het te dragen.
De persconferentie als theaterstuk
De choreografie is bekend: een glimlach die de randen niet haalt, handen op het spreekgestoelte alsof ze er iets onder verstoppen, en een reeks vragen die worden beantwoord in het veilige dialect van de omzeiling. Sleutelwoorden vallen als confetti: “transparantie”, “verantwoordelijkheid”, “dialoog”. Ze glinsteren prachtig, maar smelten sneller dan je “volgende vraag” kunt zeggen.
De soundbite-economie
Wat rest is een clip van twaalf seconden. Genoeg om te viral’en, te citeren, te knippen tot een meme die overal past en nergens botst. De nuance is achtergebleven in de coulissen met een beker lauwe koffie en een badge waarop “Toegang geweigerd” staat. Maar hé—het engagement! De duimen! De boze emoji’s met vurig haar!
Publiek als figurant
Wij thuis spelen ook mee. We scrollen, fronsen, klikken hardop. De verontwaardiging is op voorraad; ironie met gratis verzending. Ondertussen beklimt een nieuwe verklaring het podium, dit keer met extra belichting en een net iets blouwere achtergrond. Als er al een olifant in de zaal staat, heeft hij inmiddels een PR-adviseur en een NDA.
Disclaimers die dansen
Elke belofte komt met kleine lettertjes die groter zijn dan de belofte zelf. “Onder voorbehoud van omstandigheden.” “Zolang het budget zich laat verleiden.” “Mits de werkelijkheid meewerkt.” Het is de modernste vorm van zekerheid: een slot dat open blijft zolang je het maar gesloten noemt.
Transparantie tot aan de vitrage
We zien alles, behalve wat telt. De ramen zijn kraakhelder, de gordijnen doorzichtig, en toch blijft de kamer merkwaardig donker. Misschien is dat de truc: licht genoeg voor schaduwen, donker genoeg voor interpretatie. We knikken nog één keer, drukken op “delen”, en gaan door alsof iemand iets heeft gezegd. In zekere zin is dat zo—alleen werd de betekenis subtiel uitbesteed aan onze verbeelding.
