Er is weer iets groots aangekondigd. Het soort groots dat alleen in persconferenties bestaat: glanzende grafieken, drie slogans op herhaalstand en een applausje dat precies lang genoeg duurt om twijfel te maskeren. De betrokken gezichten knikken in choreografie, terwijl een lintje doorgeknipt wordt rond een plan dat vooral belooft wat gisteren ook al beloofd werd. Weer een “mijlpaal” die het graag mag hebben over de toekomst, zolang die toekomst maar niet morgen is.
De maatregel – want er is altijd een maatregel – zou alles anders maken. Innovatief, daadkrachtig, historisch, vul zelf maar aan. Ondertussen wordt de echte vraag vakkundig geskipt: wat verandert er op maandag om 09:00 uur? De stilte die daarop volgt, klinkt doorgaans als een geoliede printer die beleidsdocumenten uitspuugt, maar geen realiteit raakt.
Wat is er echt veranderd?
Op papier: ontzettend veel. In de praktijk: een zorgvuldig gemepte deuk in een pakje boter. We krijgen doelen die precies ver genoeg liggen om niet te toetsen, verantwoordelijkheden die verdunnen zodra ze een vergadering verlaten, en evaluatiemomenten die uitkomen als iedereen alweer met iets anders bezig is. Het is een briljante truc: je meet vooruitgang aan de hand van powerpoint-dia’s, niet aan de hand van leven buiten de zaal.
De kunst van het uitstellen
Er is een subtiel ambacht in uitstel dat bijna poëtisch is. Eerst komt de “consultatie”, dan de “routekaart”, daarna de “pilotfase” en, voor je het weet, is er een “nieuwe realiteit” waarin het oude beleid toevallig nog steeds van kracht is. We noemen het transitie omdat “we laten het even liggen” minder mooi staat in de nieuwsbrief.
Wie wint er eigenlijk?
De pers krijgt citaten, de experts krijgen panelstoelen en de politiek krijgt een foto met een vlag op de achtergrond. Burgers krijgen een FAQ, meestal zonder het antwoord op hun vragen. Toch is er harmonie: iedereen kan doen alsof. Het dossier is “in beweging” – een prachtige omschrijving voor iets dat vooral stil blijft staan, maar wel elegant zwaait.
Misschien is dat de kern van de moderne aankondiging: niet veranderen wat is, maar veranderen hoe het klinkt. We leven in een tijd waarin woorden sneller leveren dan daden, en waarin een zorgvuldig geformuleerd “we gaan het oppakken” bijna voelt als werk. Bijna. Tot de realiteit de zaal binnenloopt, de microfoon uitgaat en het applaus oplost in routine. Dan blijft er iets over dat we liever niet benoemen: de roes van vooruitgang, zonder de kater van verantwoordelijkheid.
