Je kent het refrein inmiddels: er verschijnt een podium, er verschijnt een logo, en vervolgens verschijnt er een verklaring die het tegenovergestelde betekent van wat vorige week nog heilig werd verklaard. Het nieuwsbericht van vandaag past perfect in dat repertoire. We krijgen dezelfde frons, hetzelfde plechtig gehanteerde grafiekje, en natuurlijk het woord “transitie”, dat tegenwoordig elk politiek brandje mag blussen. Een 180-gradenbocht, handig verpakt in managementjargon met het morele gewicht van een post-it. En ja, applaus.
Hoe je een bocht verkoopt als route
Het handboek is eenvoudig: hernoem het probleem, schaal de ambitie op, en declareer vervolgens urgentie met de timing van een trein die al vertrokken is. Noem verlies ‘herijking’, noem uitstel ‘fasering’, en zet een grafiekje in dat steil omhoog gaat, liefst in blauw. Het publiek knikt, want niemand wil dom lijken, en de vragen worden ingepland voor “na de pauze” die natuurlijk nooit komt.
De cijfers, het theaterstuk
Er worden cijfers gepresenteerd met het charisma van een rekenmachine in midlifecrisis. Prognoses? Natuurlijk. Modellen? Zeker. Wat ontbreekt is context: wie betaalt, wie wint, wie verdwijnt onder de spreekwoordelijke bus? Ondertussen krijgt de microfoon exact die vragen die al veilig in het draaiboek stonden. Een afwijkende vraag heet “onproductief”. Transparantie is er wel, mits je de lichten dimt.
De experts aan de rand van het podium
Intussen schuifelen de experts binnen met grafieken, voetnoten en gezonde twijfel. Hun straf? Een panel op dinsdagmiddag, ergens achterin de livestream. Ze spreken in zinnen die niet op een koffiemok passen, en dus verliezen ze van de soundbite met het perfecte kapsel. Het is geen debat, het is decor: geloofwaardig genoeg om te lijken op inhoud.
Publiek als decorstuk
Wij, het publiek, krijgen ondertussen de rol van applaudisserende figuranten met beleefde twijfel. We mogen klikken, liken, en desnoods teleurgesteld zijn — zolang het maar netjes in de analyses past. Als de maatregel mislukt, dan “leren we”. Als hij slaagt, dan was dat altijd al de bedoeling. Een win-win, behalve voor wie het echt raakt.
Het geheugen als luxeartikel
Gisteren heette dit plan ondenkbaar; vandaag heet het onontkoombaar. Wat veranderde? Niet de feiten, wel de verpakking. Een nieuw kernwoord, een nieuw lintje, en hop: voortgang! Zo wordt consistentie een hobby voor archivarissen, terwijl beleid een seizoenscollectie blijft.
Misschien is dat de echte traditie: niet de koerswijziging, maar de choreografie waarmee we doen alsof het een bestemming was. De enige rebellie die overblijft, is hardop vragen wie er naar huis gaat met de rekening. Zet het podiumlicht maar wat feller; misschien zien we dan eindelijk wat er buiten het frame gebeurt.
